خوشه کروی

[foroogh]

خوشه متراکمی از دهها تا صدها هزار تا حتی یک میلیون ستاره .عقیده بر این است که این ستارگان دارای یک ریشه یا سحابی مادر مشترک هستند.این خوشه هاتقریبا گرد بوده و بیشتر از ستارگان پیر (جمعیت دوم) تشکیل شده وهمگی در ارتباط گرانشی با هم هستند.محتویات فلزی ستارگان یک خوشه کروی بسیار کم است.علاوه بر این نه غبار دارند ونه گاز واین بدان معناست که شکل گیری ستاره های جدید در آنها متوقف شده است.تشکیل این خوشه ها به زمان شکل گیری کهکشان راه شیری بر می گردد..ستاره های یک خوشه تنها از لحاظ جرم متفاوت می باشند واز لحاظ ترکیب شیمیایی و سن بسیار مشابه هستند به همین دلیل دانشمندان به آنها به دید آزمایشگاهی برای بررسی مدلهای تکامل ستاره ای نگاه می کنند .سن خوشه ها حداقل ۱۰ میلیارد سال وحداکثر آن نیز هم سن کیهان در حد ۱۴تا ۱۵ میلیارد سال است. اندازه يك خوشه نوعي در حدود 65 سال نوري است.خوشه هاي كروي در چرخش بدور كهكشان داراي مدارهايي كاملا" كشيده هستند سرعت هاي مداري آنها نيز بسيار زياد مي باشد.سرعت بعضي از آنها نسبت به خورشيد حتي به 100 كيلومتر در ثانيه مي رسد.

فاصله ستاره ها در یک خوشه بطور متوسط در حدود یک سال نوری یا حتی چندماه نوری در نواحی وسط خوشه است .تا کنون 15۱ عدداز این خوشه ها در کهکشان خودمان شناسایی شده در حالیکه در کهکشان آندرومدا تعداد آنها به 300 تا 400 می رسد.اغلب خوشه های ستاره ای در هاله گرد اطراف مرکز کهکشان قرار دارند ودر بازوهای مارپیچی مشاهده نمی شوند.بیشتر خوشه های کروی٬ ستاره ای از رشته اصلی با جرم بیشتر از ۸/۰ جرم خورشید ندارند.خوشه کروی M13 در صورت فلکی جاثی از بهترین خوشه های آسمان است.بزرگترين خوشه هاي كروي در نيمكره جنوبي آسمان قرار دارند (با نامهاي امگا سنتوري و47 توكانا) لیستی از خوشه های کروی کهکشان راه شیری در سایت زیر موجود است.گفتنی است در چند کهکشان دیگر نیز خوشه هایی شناسایی شده اند.

[foroogh]

ستارگان استراگلر آبی

در خوشه های کروی به ستاره هایی گفته می شود که داغ و آبی و از بقیه جوانتر بوده وبر خلاف بسیاری از اعضاءخوشه در رشته اصلی به سر می برند. احتمالا" در نتیجه برهم کنش گرانشی بین ستاره های دوتایی خوشه بوجود آمده اند. تعداد این ستاره ها در خوشه کروی M30 زیاد است.

تلسکوپ فضایی هابل تاکنون چندین مورد از آنها را در هسته چند خوشه کروی دیگر هم کشف کرده است. این گونه ستارگان در میان خوشه های باز در کهکشانهای کوتوله همدم کهکشان راه شیری نیز مشاهده شده اند.