08-05-2012, 10:03 AM
مریخ*نورد کنجکاوی به قلمرو مریخ رسید
14 مرداد 1391
گران*قیمت*ترین، بزرگ*ترین و پیچیده*ترین مریخ*نوردی که ناسا تاکنون برای کاوش سیارهٔ مریخ به* سوی آن فرستاده است، دقایقی قبل از ساعت 10 صبح دوشنبه 16 مرداد، به وقت ایران، بر سطح مریخ فرود می*آید تا دوران جدیدی از کاوش مریخ آغاز شود.
کنجکاوی (Curiosity) نام مریخ*نورد جدید ناسا است که در قالب پروژه*ای به نام آزمایشگاه علمی مریخ (MSL) و با صرف هزینهٔ 2.5 میلیارد دلار، ساخته شده است. آغاز مأموریت فضاییِ این مریخ*نورد، پنجم آذر 1390 بود که با موشک اطلس5، از مرکز فضایی کیپ*کاناورال به فضا رفت تا برای رسیدن به مریخ، سفر هشت *ماهه*ای در فضا داشته باشد.
این مریخ*نورد که اندازهٔ آن در ابعاد یک خودرو کوچک است، 7/2 متر طول و 900 کیلوگرم وزن دارد که حدود ده درصد از وزن آن را تجهیزات آزمایشگاهی*اش دربر می*گیرد. «کنجکاوی» در مقایسه با مریخ*نوردهای دوقلوی «روح» و «فرصت» که پیش از این در سال* 2004/ 1383 بر سطح مریخ فرود آمده بودند، پنج*برابر بزرگ*تر و تجهیزات به*کار رفته در آن ده *برابر بیشتر است. به همین خاطر برای تأمین انرژیِ مورد نیاز مریخ*نورد و تجهیزات آزمایشگاهی*اش، باتری اتمی در داخل مریخ*نورد جاسازی شده است. جربان الکتربکی باتری، ناشی از گرمای حاصل از واپاشی هسته*ای است که به جریان برق تبدیل می*شود. این باتری می*تواند در هر ساعت 2.5 کیلووات انرژی تولید کند که نسبت به صفحه*های خورشیدی به*کار رفته در مریخ*نوردهای قبلی، حدود چهار برابر انرژی بیشتری تولید می*کند. هرچند مأموریت مریخ*نورد برای دو سال برنامه*ریزی شده است، باتری آن می*تواند تا 14 سال دوام بیاورد.
علاوه* بر شش دوربینی که برای مسیریابی دقیق مریخ*نورد، دورتادور آن کار گذاشته شده، چهار دوربین دیگر نیز برای دیدن و تصویربرداری با کیفیت بالا به کار رفته است؛ به* جز آن، مجموعهٔ کاملی از ابزارهای آزمایشگاهی مرتبط با آزمایش*های شیمیایی، زیست*شناسی، کانی*شناسی و... نیز در مریخ*نورد گنجانده شده تا به بررسی وجود حیات تک*سلولی و/یا میکروبی، در گذشته*های دور و حالِ سیارهٔ مریخ بپردازد. در نتیجهٔ این آزمایش*ها و جست*وجو برای یافتن ترکیب*های آلی، می*توان به شناخت کاملی از وضعیت زیست*محیطی مریخ دست یافت؛ حتی شاید پاسخ پرسش*هایی از این دست که: آیا امکان حیات در مریخ وجود دارد؟ و آیا وضعیت برای حضور انسان*ها در مریخ فراهم است یا نه؟ را بتوان از نتایج این آزمایش*ها بدست آورد.
هفت دقیقه وحشت
اما کنجکاوی پیش از نشستن بر روی مریخ و انجام مأموریت خود، باید هفت دقیقهٔ حساس و نفس*گیر را برای فرود بگذراند که به «هفت دقیقهٔ وحشت» معروف است. چراکه تأخیر چهارده* دقیقه*ایِ اجتناب*ناپذیر برای رسیدن سیگنال*ها بین زمین و مریخ*نورد، مانع از این می*شود که بتوانند از زمین عملیات فرود را کنترل کنند؛ برای حل این مشکل، * عملیات فرود را متکی به پانصدهزار خط برنامهٔ رایانه*ای کرده*اند که برای این منظور برنامه*نویسی شده است.
لحظه آغازِ هفت دقیقهٔ سرنوشت*ساز، با ورودِ مریخ*نورد به جو مریخ آغاز و تا فرود نهایی مریخ*نورد بر سطح آن ادامه دارد و در طی این مدت باید مجموعه*ای از مانورهای پیچیده را با موفقیت انجام دهد. با وارد شدن سامانهٔ فرود مریخ*نورد* به جو مریخ، ابتدا در ارتفاع 7تا 10 کیلومتری از سطح مریخ، چتر*های نجات باز و سپر حرارتی نیز از بدنه جدا می*شود. پس از آن و درحالی*که فقط 2 کیلومتر از سطح مریخ فاصله دارد، موتورهای کاهندهٔ سرعت سامانهٔ فرود، روشن می*شوند و در **نهایت در ارتفاع بیست*متری، مریخ نورد *از سامانهٔ فرود جدا می*شود و به کمک کابل*های محکمی که مریخ*نورد را به سامانهٔ فرود آویزان کرده*اند، آرام*آرام به سطح مریخ نزدیک*تر می*شود. پس از تماس چرخ*های مریخ*نورد با سطح، این کابل*ها جدا می*شوند و سامانهٔ فرود خود به فاصلهٔ دور و مطمئنی از مریخ*نورد می*رود.
انتخاب مکان فرود در مریخ، خود ماجرایی داشت. سال*ها طول کشید تا سیاره*شناسان و مهندسان ساخت روبوت مریخ*نورد پس از بحث*های فراوان، به اتفاق نظر برسند. زیرا محلی که باید برای فرود انتخاب می*کردند، می*بایست هم مکان امنی برای فرود مریخ*نورد می*بود، هم محلی که بتواند اهدافِ علمیِ مأموریت را در بررسی*های زمین*شناسی و شیمیایی، و به*ویژه زیست*شناسی*اش تحقق ببخشد. سرانجام دهانهٔ گیل را برای فرود مریخ*نورد برگزیدند. با وجود آن*که قطر دهانهٔ برخوردی گیل 154 کیلومتر است و در مرکز آن قلهٔ مرکزی با ارتفاع 5/5 کیلومتر نسبت به بستر دهانه قرار دارد، محل فرود مریخ*نورد، محوطهٔ صاف و همواری در بستر دهانه است که ابعاد آن به 7 در 20 کیلومتر می*رسد و نزدیک قلهٔ مرکزی دهانه قرار دارد. هرچند در نزدیکی محدودهٔ فرود، دو درهٔ کمابیش عمیق نیز هست.
وجود مواد معدنی و خاک رس و نمک سولفات از جمله ویژگی*های محل فرود مریخ*نورد است که وجودشان را پیش از این در پایین قله و درست در کنار محوطهٔ فرود شناسایی کرده بودند. دانشمندان می*پندارند این منطقه بستر دریاچه*ای در گذشته*های دور مریخ بوده و بدون شک جزو نخستین مکان*هایی است که مریخ*نورد با مجموعهٔ ابزارهای آزمایشگاهی خود، به کاوش و بررسی*اش می*پردازد.
پیش از این قرار بود مریخ*نورد کنجکاوی در سال 2009 به فضا پرتاب شود که به*سبب مشکلات مالی و فنی و تکمیل*نشدن پروژه، زمان پرتاب را دو سال به تعویق انداختند. طبق برنامه*ریزی صورت*گرفته، قرار است مریخ*نورد کنجکاوی، یک سال مریخی (دو سال زمینی) به کاوش خود بر مریخ ادامه دهد و با توجه به این*که سرعت متوسط آن به 30 متر در ساعت می*رسد، پیش*بینی می*شود طی دو سال حیات خود، حدود 19 کیلومتر از سطح مریخ را بپیماید.
14 مرداد 1391
گران*قیمت*ترین، بزرگ*ترین و پیچیده*ترین مریخ*نوردی که ناسا تاکنون برای کاوش سیارهٔ مریخ به* سوی آن فرستاده است، دقایقی قبل از ساعت 10 صبح دوشنبه 16 مرداد، به وقت ایران، بر سطح مریخ فرود می*آید تا دوران جدیدی از کاوش مریخ آغاز شود.
کنجکاوی (Curiosity) نام مریخ*نورد جدید ناسا است که در قالب پروژه*ای به نام آزمایشگاه علمی مریخ (MSL) و با صرف هزینهٔ 2.5 میلیارد دلار، ساخته شده است. آغاز مأموریت فضاییِ این مریخ*نورد، پنجم آذر 1390 بود که با موشک اطلس5، از مرکز فضایی کیپ*کاناورال به فضا رفت تا برای رسیدن به مریخ، سفر هشت *ماهه*ای در فضا داشته باشد.
این مریخ*نورد که اندازهٔ آن در ابعاد یک خودرو کوچک است، 7/2 متر طول و 900 کیلوگرم وزن دارد که حدود ده درصد از وزن آن را تجهیزات آزمایشگاهی*اش دربر می*گیرد. «کنجکاوی» در مقایسه با مریخ*نوردهای دوقلوی «روح» و «فرصت» که پیش از این در سال* 2004/ 1383 بر سطح مریخ فرود آمده بودند، پنج*برابر بزرگ*تر و تجهیزات به*کار رفته در آن ده *برابر بیشتر است. به همین خاطر برای تأمین انرژیِ مورد نیاز مریخ*نورد و تجهیزات آزمایشگاهی*اش، باتری اتمی در داخل مریخ*نورد جاسازی شده است. جربان الکتربکی باتری، ناشی از گرمای حاصل از واپاشی هسته*ای است که به جریان برق تبدیل می*شود. این باتری می*تواند در هر ساعت 2.5 کیلووات انرژی تولید کند که نسبت به صفحه*های خورشیدی به*کار رفته در مریخ*نوردهای قبلی، حدود چهار برابر انرژی بیشتری تولید می*کند. هرچند مأموریت مریخ*نورد برای دو سال برنامه*ریزی شده است، باتری آن می*تواند تا 14 سال دوام بیاورد.
علاوه* بر شش دوربینی که برای مسیریابی دقیق مریخ*نورد، دورتادور آن کار گذاشته شده، چهار دوربین دیگر نیز برای دیدن و تصویربرداری با کیفیت بالا به کار رفته است؛ به* جز آن، مجموعهٔ کاملی از ابزارهای آزمایشگاهی مرتبط با آزمایش*های شیمیایی، زیست*شناسی، کانی*شناسی و... نیز در مریخ*نورد گنجانده شده تا به بررسی وجود حیات تک*سلولی و/یا میکروبی، در گذشته*های دور و حالِ سیارهٔ مریخ بپردازد. در نتیجهٔ این آزمایش*ها و جست*وجو برای یافتن ترکیب*های آلی، می*توان به شناخت کاملی از وضعیت زیست*محیطی مریخ دست یافت؛ حتی شاید پاسخ پرسش*هایی از این دست که: آیا امکان حیات در مریخ وجود دارد؟ و آیا وضعیت برای حضور انسان*ها در مریخ فراهم است یا نه؟ را بتوان از نتایج این آزمایش*ها بدست آورد.
هفت دقیقه وحشت
اما کنجکاوی پیش از نشستن بر روی مریخ و انجام مأموریت خود، باید هفت دقیقهٔ حساس و نفس*گیر را برای فرود بگذراند که به «هفت دقیقهٔ وحشت» معروف است. چراکه تأخیر چهارده* دقیقه*ایِ اجتناب*ناپذیر برای رسیدن سیگنال*ها بین زمین و مریخ*نورد، مانع از این می*شود که بتوانند از زمین عملیات فرود را کنترل کنند؛ برای حل این مشکل، * عملیات فرود را متکی به پانصدهزار خط برنامهٔ رایانه*ای کرده*اند که برای این منظور برنامه*نویسی شده است.
لحظه آغازِ هفت دقیقهٔ سرنوشت*ساز، با ورودِ مریخ*نورد به جو مریخ آغاز و تا فرود نهایی مریخ*نورد بر سطح آن ادامه دارد و در طی این مدت باید مجموعه*ای از مانورهای پیچیده را با موفقیت انجام دهد. با وارد شدن سامانهٔ فرود مریخ*نورد* به جو مریخ، ابتدا در ارتفاع 7تا 10 کیلومتری از سطح مریخ، چتر*های نجات باز و سپر حرارتی نیز از بدنه جدا می*شود. پس از آن و درحالی*که فقط 2 کیلومتر از سطح مریخ فاصله دارد، موتورهای کاهندهٔ سرعت سامانهٔ فرود، روشن می*شوند و در **نهایت در ارتفاع بیست*متری، مریخ نورد *از سامانهٔ فرود جدا می*شود و به کمک کابل*های محکمی که مریخ*نورد را به سامانهٔ فرود آویزان کرده*اند، آرام*آرام به سطح مریخ نزدیک*تر می*شود. پس از تماس چرخ*های مریخ*نورد با سطح، این کابل*ها جدا می*شوند و سامانهٔ فرود خود به فاصلهٔ دور و مطمئنی از مریخ*نورد می*رود.
انتخاب مکان فرود در مریخ، خود ماجرایی داشت. سال*ها طول کشید تا سیاره*شناسان و مهندسان ساخت روبوت مریخ*نورد پس از بحث*های فراوان، به اتفاق نظر برسند. زیرا محلی که باید برای فرود انتخاب می*کردند، می*بایست هم مکان امنی برای فرود مریخ*نورد می*بود، هم محلی که بتواند اهدافِ علمیِ مأموریت را در بررسی*های زمین*شناسی و شیمیایی، و به*ویژه زیست*شناسی*اش تحقق ببخشد. سرانجام دهانهٔ گیل را برای فرود مریخ*نورد برگزیدند. با وجود آن*که قطر دهانهٔ برخوردی گیل 154 کیلومتر است و در مرکز آن قلهٔ مرکزی با ارتفاع 5/5 کیلومتر نسبت به بستر دهانه قرار دارد، محل فرود مریخ*نورد، محوطهٔ صاف و همواری در بستر دهانه است که ابعاد آن به 7 در 20 کیلومتر می*رسد و نزدیک قلهٔ مرکزی دهانه قرار دارد. هرچند در نزدیکی محدودهٔ فرود، دو درهٔ کمابیش عمیق نیز هست.
وجود مواد معدنی و خاک رس و نمک سولفات از جمله ویژگی*های محل فرود مریخ*نورد است که وجودشان را پیش از این در پایین قله و درست در کنار محوطهٔ فرود شناسایی کرده بودند. دانشمندان می*پندارند این منطقه بستر دریاچه*ای در گذشته*های دور مریخ بوده و بدون شک جزو نخستین مکان*هایی است که مریخ*نورد با مجموعهٔ ابزارهای آزمایشگاهی خود، به کاوش و بررسی*اش می*پردازد.
پیش از این قرار بود مریخ*نورد کنجکاوی در سال 2009 به فضا پرتاب شود که به*سبب مشکلات مالی و فنی و تکمیل*نشدن پروژه، زمان پرتاب را دو سال به تعویق انداختند. طبق برنامه*ریزی صورت*گرفته، قرار است مریخ*نورد کنجکاوی، یک سال مریخی (دو سال زمینی) به کاوش خود بر مریخ ادامه دهد و با توجه به این*که سرعت متوسط آن به 30 متر در ساعت می*رسد، پیش*بینی می*شود طی دو سال حیات خود، حدود 19 کیلومتر از سطح مریخ را بپیماید.