10-24-2012, 05:36 PM
ادامه قسمت قبل
البته تمام تقسیمات نامبرده در فوق هر کدام به تنهائی تقسیمات جزئی تری هم دارد که در حوصله بحث این مقاله نمی گنجد. خصوصاً کبیسه نمودن سال که کاری محاسبوی بوده و بحث جداگانه ای را در بر میگیرد. تاریخ جلالی که امروز در سرزمین های باقیمانده ی آریانای کهن یعنی ایران، تاجیکستان و افغانستان امروزی رایج است بدون شک یکی از عالی ترین مظاهر فرهنگ و تمدن و دانش کهن و عمیق ستاره شناسی و گاهشماری و جنتری سازی و میراث برجسته اجدا اوستائی ماست. جنتری امروزی ما شکل اصلاح شده گاهشماری اوستائی است که در دوران سلطان ملکشاه سلجوقی ملقب به جلال الدین توسط جمعی از منجمان دربار وی یعنی حکیم عمر خیام نیشابوری، میمون ابن نجیب واسطی و ابولمظفر اسفزاری یا سبزواری پس از یک مطالعه و تحقیق و کار گروهی به شکل دقیق و اصلاح شده امروزی تبدیل شده است.
در تقویم یا جنتری جلای اول سال روزی است که خورشید بین روز قبل و ظهر همان روز وارد نقطه اعتدال بهاری یعنی ماه فروردین یا برج حمل شده و یک دوره از حرکت انتقالی زمین به دور خورشید به پایان رسیده و سال جدید آغاز می گردد. به همین دلیل است که آنرا سال خورشیدی یا شمسی نامگذاری شده است. از همین روست که برخلاف سال میلادی که در هر 10هزار سال نزدیک به 3 روز با سال واقعی و طبیعی اختلاف پیدا می کند، سال جلالی همیشه مطابق با سال حقیقی بوده و از همین جهت می توان آن را دقیق ترین تاریخ جهان باستان دانست. نام ماههای دوازده گانه سال خورشیدی جنتری جلالی همان است که امروز در کشور ما رایج است از حمل عربی به معنی بره شروع شده و به حوت به معنی ماهی ختم می گردد که بدلیل حاکمیت دین مبین اسلام و وارد شدن فرهنگ عربی و آمیخته شدن آن با ادبیات دری، در زبان مروج کشور ما جای گرفته و قبول شده است. با نگاهی دوباره به اسناد تاریخی مربوط به تمدن اوستائی و آئین های آریائی، می بینیم که حتی تقسیمات سیاسی – اداری و نامگذاری بخشها و نواحی سرزمین آریانا به واحدهای کوچکتر نیز متأثر از دانش جغرافیایی – ستاره شناسی ِ مرتبط با کیش مهرپرستی و آئین اهورائی زرتشت بلخی بوده است. چنانچه از نوشته ها بر می آید اساس دین زرتشتی را اعتقاد به نور و احترام به روشنائی و گرایش به گرما و رسیدن به منبع نور و هدایت تشکیل می داده است.شاید قبله آنها هم آفتاب بوده و اوقات عبادات و اعیاد دینی شان را موقعیت خاص خورشید در آسمان، یعنی قرار گرفتن زمین در مقابل آفتاب تشکیل می داده است. که در قالب فصول و شب و روز بحث آن گذشت. قرنها بعد از وفات زرتشت و حاکمیت همسایه های آریائی، یعنی پارسیها بر قلمرو آریانای بزرگ و ورود فرهنگ و زبان پهلوی به کشور و آمیخته شدن آن با فرهنگ اوستائی واژه های پهلوی و اوستائی با هم در آمیخته و فرهنگ جدیدی را بوجود آورد. ولی دین همان آئین زرتشتی باقی بود. بطوری که به مرور واژه پهلوی « خورشید » مرکب از پیشوند پهلوی «خور» یا هور به معنی جسم گداخته و داغ و پسوند «شید» و همچنین واژه های پارسی « مهشید » مرکب از پیشوند اوستائی «مه» مخفف ماه و پسوند پهلوی «شید» به جای پسوند اوستائی «تاب» در فرهنگ دینی و ادبیات آئینی آریائیها جائی برای خود باز کرده و بجای آفتاب و مهتاب عبارات خورشید و مهشید را استعمال می کردند. اما چیزی که مهم و قابل توجه بوده و از گفته های فوق منتج می شود و به جغرافیا ارتباط می گیرد، تقسیمات ونامگذاری آریانا به واحدهای چهارگانه اداری به قرار ذیل بوده است:
1-خورآیان، خورآسان و نهایتاً خراسان که عربها آن را مشرق می گویند به معنی مکانی که خور یا همان هور یعنی آفتاب از آنجا می آید.
2-خوربران، خوروران و سرانجام خاوران که عربهاآن را مغربمی گویند به معنی محلی که آفتاب بر آنجا می رود. 3-اپاختر، باختر و بلاخره باخترانکه عربها آن را ِشمال می گویند به معنی سمت چپ.
4-نیمروج، نیمروز و نیمروزان که عربها آن را جَنوب می گویند به معنی سمت راست.
ادامه دارد.............
البته تمام تقسیمات نامبرده در فوق هر کدام به تنهائی تقسیمات جزئی تری هم دارد که در حوصله بحث این مقاله نمی گنجد. خصوصاً کبیسه نمودن سال که کاری محاسبوی بوده و بحث جداگانه ای را در بر میگیرد. تاریخ جلالی که امروز در سرزمین های باقیمانده ی آریانای کهن یعنی ایران، تاجیکستان و افغانستان امروزی رایج است بدون شک یکی از عالی ترین مظاهر فرهنگ و تمدن و دانش کهن و عمیق ستاره شناسی و گاهشماری و جنتری سازی و میراث برجسته اجدا اوستائی ماست. جنتری امروزی ما شکل اصلاح شده گاهشماری اوستائی است که در دوران سلطان ملکشاه سلجوقی ملقب به جلال الدین توسط جمعی از منجمان دربار وی یعنی حکیم عمر خیام نیشابوری، میمون ابن نجیب واسطی و ابولمظفر اسفزاری یا سبزواری پس از یک مطالعه و تحقیق و کار گروهی به شکل دقیق و اصلاح شده امروزی تبدیل شده است.
در تقویم یا جنتری جلای اول سال روزی است که خورشید بین روز قبل و ظهر همان روز وارد نقطه اعتدال بهاری یعنی ماه فروردین یا برج حمل شده و یک دوره از حرکت انتقالی زمین به دور خورشید به پایان رسیده و سال جدید آغاز می گردد. به همین دلیل است که آنرا سال خورشیدی یا شمسی نامگذاری شده است. از همین روست که برخلاف سال میلادی که در هر 10هزار سال نزدیک به 3 روز با سال واقعی و طبیعی اختلاف پیدا می کند، سال جلالی همیشه مطابق با سال حقیقی بوده و از همین جهت می توان آن را دقیق ترین تاریخ جهان باستان دانست. نام ماههای دوازده گانه سال خورشیدی جنتری جلالی همان است که امروز در کشور ما رایج است از حمل عربی به معنی بره شروع شده و به حوت به معنی ماهی ختم می گردد که بدلیل حاکمیت دین مبین اسلام و وارد شدن فرهنگ عربی و آمیخته شدن آن با ادبیات دری، در زبان مروج کشور ما جای گرفته و قبول شده است. با نگاهی دوباره به اسناد تاریخی مربوط به تمدن اوستائی و آئین های آریائی، می بینیم که حتی تقسیمات سیاسی – اداری و نامگذاری بخشها و نواحی سرزمین آریانا به واحدهای کوچکتر نیز متأثر از دانش جغرافیایی – ستاره شناسی ِ مرتبط با کیش مهرپرستی و آئین اهورائی زرتشت بلخی بوده است. چنانچه از نوشته ها بر می آید اساس دین زرتشتی را اعتقاد به نور و احترام به روشنائی و گرایش به گرما و رسیدن به منبع نور و هدایت تشکیل می داده است.شاید قبله آنها هم آفتاب بوده و اوقات عبادات و اعیاد دینی شان را موقعیت خاص خورشید در آسمان، یعنی قرار گرفتن زمین در مقابل آفتاب تشکیل می داده است. که در قالب فصول و شب و روز بحث آن گذشت. قرنها بعد از وفات زرتشت و حاکمیت همسایه های آریائی، یعنی پارسیها بر قلمرو آریانای بزرگ و ورود فرهنگ و زبان پهلوی به کشور و آمیخته شدن آن با فرهنگ اوستائی واژه های پهلوی و اوستائی با هم در آمیخته و فرهنگ جدیدی را بوجود آورد. ولی دین همان آئین زرتشتی باقی بود. بطوری که به مرور واژه پهلوی « خورشید » مرکب از پیشوند پهلوی «خور» یا هور به معنی جسم گداخته و داغ و پسوند «شید» و همچنین واژه های پارسی « مهشید » مرکب از پیشوند اوستائی «مه» مخفف ماه و پسوند پهلوی «شید» به جای پسوند اوستائی «تاب» در فرهنگ دینی و ادبیات آئینی آریائیها جائی برای خود باز کرده و بجای آفتاب و مهتاب عبارات خورشید و مهشید را استعمال می کردند. اما چیزی که مهم و قابل توجه بوده و از گفته های فوق منتج می شود و به جغرافیا ارتباط می گیرد، تقسیمات ونامگذاری آریانا به واحدهای چهارگانه اداری به قرار ذیل بوده است:
1-خورآیان، خورآسان و نهایتاً خراسان که عربها آن را مشرق می گویند به معنی مکانی که خور یا همان هور یعنی آفتاب از آنجا می آید.
2-خوربران، خوروران و سرانجام خاوران که عربهاآن را مغربمی گویند به معنی محلی که آفتاب بر آنجا می رود. 3-اپاختر، باختر و بلاخره باخترانکه عربها آن را ِشمال می گویند به معنی سمت چپ.
4-نیمروج، نیمروز و نیمروزان که عربها آن را جَنوب می گویند به معنی سمت راست.
ادامه دارد.............
«اهورامزدا گفت ای زرتشت اسپنتمان تو نباید که عهد و پیمان بشکنی
چه آن عهدی که تو با یک دروغ پرست بستی و
نه آن عهدی که با یک راستی پرست بستی
چه معاهده با هر دو درست است خواه یکتاپرست خواه مشرک»
مهریشت فقره 2
چه آن عهدی که تو با یک دروغ پرست بستی و
نه آن عهدی که با یک راستی پرست بستی
چه معاهده با هر دو درست است خواه یکتاپرست خواه مشرک»
مهریشت فقره 2