03-01-2009, 11:06 PM
آلبرت انیشتین، مبدع نظریه نسبیت که بزرگترین دانشمند عصر کنونى شمرده مى شود در سال ۱۸۷۹ در شهر اولم آلمان زاده شد. خانواده اش اصل و نسبى یهودى داشتند اما چندان پایبند آداب و مناسک سنتى آیین یهود نبودند. انیشتین در یادگیرى زبان کند بود و حتى تا نه سالگى کاملاً روان حرف نمى زد بطورى که پدر و مادرش به وحشت افتادند که مبادا فرزندشان ناقص و غیرعادى باشد. بعلاوه سخت از مدرسه متنفر بود و فقط در درس ریاضیات و علوم خوب کار مى کرد. در ایام کودکى نواختن ویلن را هم یاد گرفت و در آن تبحر پیدا کرد. در ۱۸۹۵ براى ثبت نام در مدرسه پلى تکنیک فدرال سوئیس در زوریخ اقدام کرد اما در امتحان ورودى پذیرفته نشد. ولى در امتحان سال بعد موفق شد و به عضویت مدرسه پلى تکنیک درآمد و در سال ۱۹۰۰ از آن فارغ التحصیل شد. تحصیل رسمى اش برایش آنقدر ناخوشایند بود که تا یک سال پس از فراغت از تحصیل هیچ کار خاصى انجام نداد. او در زوریخ ماند و با تدریس پاره وقت زندگى اش را اداره مى کرد چون نمى توانست شغل دانشگاهى منظمى به دست آورد. در ۱۹۰۱ به تابعیت سوئیس درآمد و نیز در همین سال نخستین مقاله علمى اش را به چاپ رساند. سال بعد شغلى در دفتر ثبت اختراعات سوئیس در شهر برن به دست آورد. در آنجا چندین دوست مهم پیداکرد. در همین دوره با یکى از همکلاسى هاى قبلى اش در مدرسه پلى تکنیک ازدواج کرد.
سال ،۱۹۰۵ سالى سرنوشت ساز براى انیشتین بود: در حالى که هنوز کارمند دفتر ثبت اختراعات بود پنج مقاله در نشریه فیزیک (Annalen der Physik) منتشر کرد که نوشته هایى متحول کننده از کاردرآمدند. راوى راویندرا که نوشته اش درباره انیشتین یکى از منابع این گفتار است در این باره مى نویسد: سه تا از این مقالات ـ که در زمره بزرگترین نوشته هاى تاریخ علم قراردارند ـ به تعبیر رابرت اوپنهایمر «به غایت زیبا و درخشان» بودند.
یکى از آنها نظریه نسبیت خاص انیشتین را بیان مى کرد. او در همان سال براساس این نظریه فرمول معروف E=mc2 را از پى آورد که ارتباط کمى دقیق میان انرژى ذره و جرم را بیان مى کرد. یکى دیگر از این نوشته ها، مقاله مهمى درباره حرکت برونى (Brownian motion) و دیگرى راجع به اثر فتوالکتریک بود. انیشتین در این اثر به طرح یک مفهوم اساسى در فیزیک کوانتوم پرداخت یعنى مفهوم کوانتاى انرژى نور که بعدها فوتون نام گرفت.
در واقع انیشتین به خاطر کارش در زمینه اثر فتوالکتریک و نه نظریه نسبیت بود که جایزه نوبل فیزیک را در سال ۱۹۲۲ دریافت کرد.
طرفه آنکه براساس کار انیشتین در مورد نسبیت بود که دانشگاه برن پیش از این، درخواست او را براى کار در آن دانشگاه رد کرده بود. فقط در سال ۱۹۰۸ پس از آنکه فیزیکدان هاى بزرگى چون ماکس پلانک و اچ.آ.لورنتس برارزش و اهمیت کار او صحه گذاشتند، بود که در دانشگاه برن مقامى یافت. پس از آن، بطور متوالى منصب هاى دانشگاهى به او داده شد: در ۱۹۰۹ سمت استادى در دانشگاه زوریخ یافت. در سال۱۹۱۱ در دانشگاه آلمانى در پراگ و در سال ۱۹۱۲ دوباره در دانشگاه زوریخ مشغول به کار شد. در دانشگاه زوریخ بود که در سال ۱۹۱۳ اولین مقاله اش درباره نظریه نسبیت عام را منتشر کرد. این کار در سال۱۹۱۶ یعنى زمانى که انیشتین استاد آکادمى پروس و رئیس مؤسسه فیزیک در برلین موسوم به قیصر ویلهلم بود تکمیل شد. فیزیکدان بزرگ دیگرى به نام جى. تامپسون کار انیشتین در زمینه نسبیت عام را با چنین عبارتى مى ستود: «شاید بزرگترین دستاورد در تاریخ اندیشه بشر.»
انیشتین بلافاصله پس از انتشار آثارش درباره نظریه نسبیت عام شروع به استخراج نتایج و مستلزمات کیهان شناختى آن کرد، از جمله این اندیشه که کیهان (cosmos) بطور کلى پویا و توسعه یابنده است. او پس از سفرهاى بسیارى که در پى شهرت جهانگیرش داشت کار برروى آخرین پروژه بزرگ خود یعنى جست وجو براى رسیدن به نظریه واحد میدان را آغاز کرد. او تا آخرین روز عمرش روى این نظریه کار کرد اما پروژه یادشده ناتمام ماند. همچنین در اواخر دهه ۱۹۲۰ کانون عمده علایق در فیزیک، به مکانیک کوانتوم تغییر یافت، که در عمل بسیار مؤثر و سودمند ازکار درآمد اما در قیاس با کارهاى انیشتین فاقد دقت فلسفى و درخشش زیبایى شناختى بود. انیشتین هرگز نتوانست تفسیر احتمال گرایانه(probabilistic) رخدادهاى کیهانى را که ازسوى فیزیک کوانتوم مطرح شد بصورت کامل و نهایى بپذیرد. از همین رو، رفته رفته از جریان هاى اصلى، رشته علمى اش فاصله گرفت.
انیشتین همیشه آدمى انزواطلب بود و غالباً راههاى غیررایج را در پیش مى گرفت. چنانکه خود در مقاله مشهورش، «علم و دین» مى نویسد: «چقدر عجیب است باوجود این شهرت جهانى، چنین تنها و گوشه گیر بودن.» او به دلیل «اعتقاد راسخش به عقلانى بودن عالم» هرگز نتوانست تفسیر احتمال گرایانه در مورد طبیعت را بپذیرد. انیشتین این اعتقاد را یک «احساس دینى در مورد کیهان و عالم طبیعت» مى دانست. «Cosmic religious feeling» و آن را «قوى ترین و شریف ترین انگیزه براى کاوش علمى» تلقى مى کرد. مکانیک کوانتوم به احساس شهودى اش در مورد این نظم معقول خدشه وارد مى کرد. او در نامه اى به فیزیکدان آمریکایى جیمز فرانک مى نویسد: «اگر وضع بدتر و وخیم تر از این شود، بازمى توانم دریابم که ممکن است خدا دنیایى آفریده باشد که در آن هیچ قانون طبیعى وجود ندارد. خلاصه، یک آشوب و بى نظمى برآن حاکم است.
اما اینکه قوانینى ثابت با راه حل هاى معین و قطعى وجود دارد یعنى قوانینى که خدا را مجبور مى کنند در هر مورد تاس بیندازد در نظر من بسیار غیرقابل قبول است.»
او در سراسر زندگى اش و بویژه پس از آنکه نامش برسر زبانها افتاد همواره سعى مى کرد به تأمین و گسترش عدالت اجتماعى، آزادى و صلح یارى برساند. وقتى در ۱۹۳۳ وضعیت سیاسى در آلمان رو به وخامت رفت و انیشتین به عنوان یک صلح طلب و یک یهودى آماج دوگانه نازیها قرار گرفت برآن شد که سمتى را در مؤسسه تحقیقات پیشرفته در پرینستون بپذیرد. او در ۱۹۴۵ از مؤسسه بازنشسته شد اما در پرینستون ماند و به کارش در مؤسسه ادامه داد. در ۱۹۵۲ ریاست جمهورى اسرائیل به وى پیشنهاد شد اما آن را رد کرد. انیشتین تا پایان عمر فعال و از لحاظ ذهنى خلاق ماند. او چند روز قبل از مرگش در ۱۸ آوریل ۱۹۵۵ چنین گفت: «اینجا در زمین کارم را انجام داده ام.»
انیشتین احساس مذهبى اش را «نوعى احساس حیرت و اعجاب پرشور نسبت به هماهنگى قوانین طبیعت» توصیف مى کرد. بسیارى از کسانى که از نزدیک او را مى شناختند تأکید مى کردند که او مذهبى ترین آدمى است که تا به حال دیده اند. اما انیشتین مذهبى به آن معنا که اهل کلیسا یا فرقه اى رسمى باشد نبود. خود بارها به انحاى مختلف گفته است که «مذهب من عبارت است از تحسین و ستایش فروتنانه روح برین نامحدودى که خود را در چیزهاى کوچکى که قادریم با ذهن هاى ضعیفمان درک کنیم آشکار مى سازد.آن اعتقاد عمیقاً عاطفى و درونى به حضور یک قدرت برین خردورز که در عالم هستى تجلى پیدا مى کند تصور مرا از خدا شکل مى بخشد.»
سال ،۱۹۰۵ سالى سرنوشت ساز براى انیشتین بود: در حالى که هنوز کارمند دفتر ثبت اختراعات بود پنج مقاله در نشریه فیزیک (Annalen der Physik) منتشر کرد که نوشته هایى متحول کننده از کاردرآمدند. راوى راویندرا که نوشته اش درباره انیشتین یکى از منابع این گفتار است در این باره مى نویسد: سه تا از این مقالات ـ که در زمره بزرگترین نوشته هاى تاریخ علم قراردارند ـ به تعبیر رابرت اوپنهایمر «به غایت زیبا و درخشان» بودند.
یکى از آنها نظریه نسبیت خاص انیشتین را بیان مى کرد. او در همان سال براساس این نظریه فرمول معروف E=mc2 را از پى آورد که ارتباط کمى دقیق میان انرژى ذره و جرم را بیان مى کرد. یکى دیگر از این نوشته ها، مقاله مهمى درباره حرکت برونى (Brownian motion) و دیگرى راجع به اثر فتوالکتریک بود. انیشتین در این اثر به طرح یک مفهوم اساسى در فیزیک کوانتوم پرداخت یعنى مفهوم کوانتاى انرژى نور که بعدها فوتون نام گرفت.
در واقع انیشتین به خاطر کارش در زمینه اثر فتوالکتریک و نه نظریه نسبیت بود که جایزه نوبل فیزیک را در سال ۱۹۲۲ دریافت کرد.
طرفه آنکه براساس کار انیشتین در مورد نسبیت بود که دانشگاه برن پیش از این، درخواست او را براى کار در آن دانشگاه رد کرده بود. فقط در سال ۱۹۰۸ پس از آنکه فیزیکدان هاى بزرگى چون ماکس پلانک و اچ.آ.لورنتس برارزش و اهمیت کار او صحه گذاشتند، بود که در دانشگاه برن مقامى یافت. پس از آن، بطور متوالى منصب هاى دانشگاهى به او داده شد: در ۱۹۰۹ سمت استادى در دانشگاه زوریخ یافت. در سال۱۹۱۱ در دانشگاه آلمانى در پراگ و در سال ۱۹۱۲ دوباره در دانشگاه زوریخ مشغول به کار شد. در دانشگاه زوریخ بود که در سال ۱۹۱۳ اولین مقاله اش درباره نظریه نسبیت عام را منتشر کرد. این کار در سال۱۹۱۶ یعنى زمانى که انیشتین استاد آکادمى پروس و رئیس مؤسسه فیزیک در برلین موسوم به قیصر ویلهلم بود تکمیل شد. فیزیکدان بزرگ دیگرى به نام جى. تامپسون کار انیشتین در زمینه نسبیت عام را با چنین عبارتى مى ستود: «شاید بزرگترین دستاورد در تاریخ اندیشه بشر.»
انیشتین بلافاصله پس از انتشار آثارش درباره نظریه نسبیت عام شروع به استخراج نتایج و مستلزمات کیهان شناختى آن کرد، از جمله این اندیشه که کیهان (cosmos) بطور کلى پویا و توسعه یابنده است. او پس از سفرهاى بسیارى که در پى شهرت جهانگیرش داشت کار برروى آخرین پروژه بزرگ خود یعنى جست وجو براى رسیدن به نظریه واحد میدان را آغاز کرد. او تا آخرین روز عمرش روى این نظریه کار کرد اما پروژه یادشده ناتمام ماند. همچنین در اواخر دهه ۱۹۲۰ کانون عمده علایق در فیزیک، به مکانیک کوانتوم تغییر یافت، که در عمل بسیار مؤثر و سودمند ازکار درآمد اما در قیاس با کارهاى انیشتین فاقد دقت فلسفى و درخشش زیبایى شناختى بود. انیشتین هرگز نتوانست تفسیر احتمال گرایانه(probabilistic) رخدادهاى کیهانى را که ازسوى فیزیک کوانتوم مطرح شد بصورت کامل و نهایى بپذیرد. از همین رو، رفته رفته از جریان هاى اصلى، رشته علمى اش فاصله گرفت.
انیشتین همیشه آدمى انزواطلب بود و غالباً راههاى غیررایج را در پیش مى گرفت. چنانکه خود در مقاله مشهورش، «علم و دین» مى نویسد: «چقدر عجیب است باوجود این شهرت جهانى، چنین تنها و گوشه گیر بودن.» او به دلیل «اعتقاد راسخش به عقلانى بودن عالم» هرگز نتوانست تفسیر احتمال گرایانه در مورد طبیعت را بپذیرد. انیشتین این اعتقاد را یک «احساس دینى در مورد کیهان و عالم طبیعت» مى دانست. «Cosmic religious feeling» و آن را «قوى ترین و شریف ترین انگیزه براى کاوش علمى» تلقى مى کرد. مکانیک کوانتوم به احساس شهودى اش در مورد این نظم معقول خدشه وارد مى کرد. او در نامه اى به فیزیکدان آمریکایى جیمز فرانک مى نویسد: «اگر وضع بدتر و وخیم تر از این شود، بازمى توانم دریابم که ممکن است خدا دنیایى آفریده باشد که در آن هیچ قانون طبیعى وجود ندارد. خلاصه، یک آشوب و بى نظمى برآن حاکم است.
اما اینکه قوانینى ثابت با راه حل هاى معین و قطعى وجود دارد یعنى قوانینى که خدا را مجبور مى کنند در هر مورد تاس بیندازد در نظر من بسیار غیرقابل قبول است.»
او در سراسر زندگى اش و بویژه پس از آنکه نامش برسر زبانها افتاد همواره سعى مى کرد به تأمین و گسترش عدالت اجتماعى، آزادى و صلح یارى برساند. وقتى در ۱۹۳۳ وضعیت سیاسى در آلمان رو به وخامت رفت و انیشتین به عنوان یک صلح طلب و یک یهودى آماج دوگانه نازیها قرار گرفت برآن شد که سمتى را در مؤسسه تحقیقات پیشرفته در پرینستون بپذیرد. او در ۱۹۴۵ از مؤسسه بازنشسته شد اما در پرینستون ماند و به کارش در مؤسسه ادامه داد. در ۱۹۵۲ ریاست جمهورى اسرائیل به وى پیشنهاد شد اما آن را رد کرد. انیشتین تا پایان عمر فعال و از لحاظ ذهنى خلاق ماند. او چند روز قبل از مرگش در ۱۸ آوریل ۱۹۵۵ چنین گفت: «اینجا در زمین کارم را انجام داده ام.»
انیشتین احساس مذهبى اش را «نوعى احساس حیرت و اعجاب پرشور نسبت به هماهنگى قوانین طبیعت» توصیف مى کرد. بسیارى از کسانى که از نزدیک او را مى شناختند تأکید مى کردند که او مذهبى ترین آدمى است که تا به حال دیده اند. اما انیشتین مذهبى به آن معنا که اهل کلیسا یا فرقه اى رسمى باشد نبود. خود بارها به انحاى مختلف گفته است که «مذهب من عبارت است از تحسین و ستایش فروتنانه روح برین نامحدودى که خود را در چیزهاى کوچکى که قادریم با ذهن هاى ضعیفمان درک کنیم آشکار مى سازد.آن اعتقاد عمیقاً عاطفى و درونى به حضور یک قدرت برین خردورز که در عالم هستى تجلى پیدا مى کند تصور مرا از خدا شکل مى بخشد.»
در مسابقه خواب برتر در وبلاگ زیر شرکت کنید و جایزه نجومی بگیرید:
http://www.rasadroya.blogfa.com
http://www.rasadroya.blogfa.com