تغییرات دوره ای در منحنی نور ودوره تناوب بعضی از ستارگان متغییر RR شلیاقی.این پدیده توسطSergei Nikolaevich Blazhko(1870-1956) کشف شده است.دلیل اصلی آن احتمالا"تپش در دو مد بطور همزمان است.هم جهت نبودن محور مغناطیسی با محور چرخش ستاره نیز از نکات مهم مربوط می باشد.

این بارش در اوائل اردیبهشت به اوج خود می رسد وناشی از عبور زمین از مدار یک دنباله دار است.این بارش چندان چشمگیر نیست.معمولا" شهاب های این بارش با بارش شهابی شلیاقی همزمان می شوند.مکان مرکزی شروع حرکت شهاب های آن صورت فلکی کشتیدم است.

این بارش در اوائل اردیبهشت هرسال به اوج خود می رسد ذرات بارش باقیمانده عبور دنباله دار تاچر(Thatcher) است که در سال ۱۸۶۱ کشف شده است ودوره تناوب آن نیز ۴۱۵ سال می باشد.درحقیقت منشاءبارش وجود ذرات این دنباله دار روی مدار آن است وبسته به اینکه زمین از چه فاصله ای از آنها عبور کند می تواند بارش چشم گیر یا معمولی را به نمایش بگذارد.پارامتر ساعتی بارش(ZHR) بین 20 تا 100 عدد در سالهای متفاوت متغییر است.این عدد در سال ۱۹۸۲ برابربا ۹۰ گزارش شده است.

نام یک بارش شهابی که سرچشمه آن در صورت فلکی Ariesحمل می باشد. اوائل ژوئن به ویژه هشتم آن ماه زمان اوج بارش می باشد که البته به دلیل نزدیکی به خورشید (نقطه اصلی بارش تنها سی درجه با خورشید فاصله دارد) بیشتر شهابها قابل مشاهده نیستند. شهاب‌ها باسرعت km/s 39 با جو زمین برخورد می‌کنند. بعضی عقیده دارند که منشاء این شهاب‌هاسیارک 1566 ایکاروس است. برای دیدن شهاب ها بایدحدود 45 دقیقه قبل از طلوع خورشید در سمت شرق منتظر آنها بود.

نام یک بارش شهابی که طی ساعات روز به حداکثر فعالیت می رسد واوج آن بین تاریخهای 5 ژوئن تا 18 ژولای می باشد.این بارش ناشی از دنباله دار تناوبی انکه می باشد واین دنباله دار دوباره در تاریخهای اکتبرو نوامبر طی شب بارش شهابی ثوری را بوجود می آورد.گفته شده که حادثه تونگاسکا در شوروی سابق که در سال 1908 رخ داده ناشی از یکی از تکه های بزرگ بارش بوده است.
پارامتر ساعتی (zhr) آن تنها 5 است با این وجود شهابهای آن بسیار پرنور هستند.در ایام رخ دادن این بارش
بعضی مواقع شاهد برخورد شهاب با سطح ماه نیز هستیم.

نام بارش شهابی ناشی از عبور زمین از میان ذرات باقیمانده از دنباله دار تمپل تاتل که هر 33 سال یکبار به اوج می رسد.ظهور چشمگير بارش اسدی 1799 را بسياری از دريانوردان و ساکنان قاره آمريکا رصد کردند. در سال1833نيز بارش اسدی شگفتی آفريد. در مدت چند ساعت تعداد شهاب ها به هزاران عدد در ساعت رسيد . بطوريکه بسياری تصور کردند،جهان به پايان رسيده است. در اين سال رصدگران با مشاهده شهاب ها، کانون بارش را تشخيص دادند.

در سال ۱۸۳۷ ، «هاينريش اولبرس» با بررسی بارش اسدی در دهه های گذشته ، دوره فعاليت آن را ۳۳ يا 34 سال تعيين کرد. در آن زمان مشخص شد كه منشاء بارش شهابي اسدي دنباله دار تمپل-تاتل است كه به تازگي كشف شده بود. در دهه هاي بعدي بارش شهابي اسدي فعاليت چشمگيري نداشت اما در سال۱۹۶۶ شهابهاي اسدي غوغايی آفريدند. در مدت کوتاهی آسمان پر از شهاب شد. بطوريکه برخی از رصدگران در آمريکای شمالی از ظهور30 شهاب در يک ثانيه خبر دادند !

دنباله دار تمپل-تاتل در آخرين گذر خود در نهم اسفند1377 به حضيض مدارش رسيد. در اين سال اوج بارش 20 ساعت زودتر از زمان پيش بينی شده اتفاق افتاد .آنهايی که موفق به رصد آن شدند آذر گوی های بی نظيری را ديدند.در سال 1378 بارش اسدی در5:30 صبح ۲۷ آبان با ZHR حدود۳۷۰۰ به اوج خود رسيد. در اين زمان کانون در ارتفاع زيادی قرار داشت و بسياری از ساکنين خاور ميانه توانستند شاهد اين آتش بازی آسمانی باشند.در سال 1379تعداد شهابها افت کرد بطوريکه در زمان اوج مقدار ZHR از۵۰۰ بالاتر نرفت. در سالهای ۸۰ و۸۱ بارش اسدی دارای دو اوج مشخص بود و مقدار ZHR آن به حدود ۳۰۰۰ رسيد. همانطور كه پيش بينی شده بود دوره رگبارهای آن به پايان رسيده است. در سالهاي 85-1382 بارش شهابي اسدي فعاليت نسبتا" معمولي zhr بین 15 تا 60 داشته است.

نخستین شهاب باران ارابه‌رانی در تابستان سال ۱۹۳۵ میلادی گزارش شد. بعدها مشخص شد که منشا این بارش دنباله‌داری بلند دوره‌ای به نام کیس (C/1911 N1) با دوره تناوب ۲۰۰۰ سال است. این دنباله‌دار در سال ۱۹۱۱ به هنگام گذر از درون منظومه شمسی و رسیدن به حضیض مدار بزرگ خود کشف شده است.

زمین هر سال در شب‌های نزدیک به ۹ و ۱۰ شهریور از نزدیکی جریان توده ذرات رها شده از دم دنباله‌دار می‌گذرد اما در بیشتر سال‌ها این توده چنان رقیق است که شهاب های چندانی از این بارش نامحسوس دیده نمی‌شود. با وجود این مطابق پیش‌بینی‌های گروهی از دانشمندان رشته‌ای از ذرات این دنباله‌دار که در عبور دوره قبل آن، یعنی سال ۸۲ پیش از میلاد، در فضا رها شده است درسال2007در مسیر برخورد با زمین است. به علت پهنای کم رشته ذرات گفته شده :زمین در مدت کوتاهی از میان آن می‌گذرد و فقط بخش‌هایی از سیاره که آن هنگام در شب و رو به توده باشند نمایش اصلی را می‌بینند. نقطه آغاز حرکت شهابها در نزدیکی ستاره عیوق در صورت فلکی ارابه ران می باشد.

بارش شهابی آندرومدایی که با نام Beilids هم شناخته می شود. این بارش ناشی از دنباله‌دار BEILA می باشد. این دنباله دار با دو ره تناوب 5/6 ساله درسال 1845 به دو قسمت تقسیم شد. نقطه شروع بارش در صورت فلکی آندرومدا واقع شده و گهگاهی بارشهای خوبی به نمایش می‌گذارد.

اولین گزارش رویت بارش به سال 1741 برمی‌گردد در سالهای 1798- 1830- 1838 و 1847 در هفته اول دسامبر بارشهایی رخ داده است. نقطه شروع بارش نسبت به دیگر بارشها حرکت سریعتری از خود نشان داده که این راناشی از اثرات گرانشی سیارات بزرگتر منظومه شمسی دانسته‌اند. با محاسباتی که D Arrest و Galle در سال 1872 انجام دادند احتمال بارش در 28 نوامبر همان سال وجودداشت، ساعاتی بعد از غروب خورشید و در تاریخ 27 نوامبر یعنی یک روز زودتر ، مردم اروپا شاهد یک بارش بسیار جالب و خیره کننده بودند. بارشها از نزدیکی ستاره‌ی گاما آندرومدا نازل می شدند. از سال 1885 وجود بارشها با قاطعیت تایید نشده است. ظاهراً مدار حرکت شهاب سنگ‌های بارش حرکت کرده و از مسیر مداری زمین خارج شده است. در سالهای 1952 و1953 گزارشهای از رصد بارش وجود دارد و ظاهراً از آن تاریخ به بعد هیچ بارشی مشاهده گزارش نشده است. آیا باید منتظر حضور مجددبارش آندورمدایی بود؟ این سؤالی است که فقط زمان به آن پاسخ می‌دهد.

خوشه متراکمی از دهها تا صدها هزار تا حتی یک میلیون ستاره .عقیده بر این است که این ستارگان دارای یک ریشه یا سحابی مادر مشترک هستند.این خوشه هاتقریبا گرد بوده و بیشتر از ستارگان پیر (جمعیت دوم) تشکیل شده وهمگی در ارتباط گرانشی با هم هستند.محتویات فلزی ستارگان یک خوشه کروی بسیار کم است.علاوه بر این نه غبار دارند ونه گاز واین بدان معناست که شکل گیری ستاره های جدید در آنها متوقف شده است.تشکیل این خوشه ها به زمان شکل گیری کهکشان راه شیری بر می گردد..ستاره های یک خوشه تنها از لحاظ جرم متفاوت می باشند واز لحاظ ترکیب شیمیایی و سن بسیار مشابه هستند به همین دلیل دانشمندان به آنها به دید آزمایشگاهی برای بررسی مدلهای تکامل ستاره ای نگاه می کنند .سن خوشه ها حداقل ۱۰ میلیارد سال وحداکثر آن نیز هم سن کیهان در حد ۱۴تا ۱۵ میلیارد سال است. اندازه يك خوشه نوعي در حدود 65 سال نوري است.خوشه هاي كروي در چرخش بدور كهكشان داراي مدارهايي كاملا" كشيده هستند سرعت هاي مداري آنها نيز بسيار زياد مي باشد.سرعت بعضي از آنها نسبت به خورشيد حتي به 100 كيلومتر در ثانيه مي رسد.

فاصله ستاره ها در یک خوشه بطور متوسط در حدود یک سال نوری یا حتی چندماه نوری در نواحی وسط خوشه است .تا کنون 15۱ عدداز این خوشه ها در کهکشان خودمان شناسایی شده در حالیکه در کهکشان آندرومدا تعداد آنها به 300 تا 400 می رسد.اغلب خوشه های ستاره ای در هاله گرد اطراف مرکز کهکشان قرار دارند ودر بازوهای مارپیچی مشاهده نمی شوند.بیشتر خوشه های کروی٬ ستاره ای از رشته اصلی با جرم بیشتر از ۸/۰ جرم خورشید ندارند.خوشه کروی M13 در صورت فلکی جاثی از بهترین خوشه های آسمان است.بزرگترين خوشه هاي كروي در نيمكره جنوبي آسمان قرار دارند (با نامهاي امگا سنتوري و47 توكانا) لیستی از خوشه های کروی کهکشان راه شیری در سایت زیر موجود است.گفتنی است در چند کهکشان دیگر نیز خوشه هایی شناسایی شده اند.

فایل‌های پیوست

تصاویر بندانگشتی
   

ترکیبی پراکنده از ده تا چند صد ستاره جوان یا حتی ۳۰۰۰ ستاره که از یک سحابی وتقریبا در یک زمان بوجود آمده ودارای ارتباط گرانشی ناچیزی با هم هستند.خوشه های باز در بازوهای مارپیچی ودرون قرص یا صفحه کهکشانی دیده می شوند(برخلاف خوشه های کروی ک در هاله اطراف کهکشان وجود دارند) وابعاد آنها در حد چند ده سال نوری است.فاصله ستاره ها در یک خوشه بطورمتوسط ۲ تا ۳ سال نوری است. ستاره های یک خوشه باز تنها از لحاظ جرم متفاوت می باشند واز لحاظ ترکیب شیمیایی و سن و فاصله تا خورشید بسیار مشابه هستند به همین دلیل دانشمندان به آنها به دید آزمایشگاهی برای بررسی مدلهای ستاره ای نگاه می کنند .خوشه پروین و خوشه کندوی عسل خوشه قلائص از خوشه های معروف آسمان هستند.این خوشه ها با نام خوشه کهکشانی ((galactic clusterهم شناخته می شوند.در حالی که عمر خوشه های کروی حداقل ۱۰ میلیارد سال است عمر خوشه های باز کمتر از یک میلیارد سال ودر حد چند صد میلیون سال است.خوشه های باز بعداز مدتی پراکنده شده وخوشه بودن آنها دیگر قابل تشخیص نخواهد بود.

خوشه های باز از محل بازیابی شده ای متولد شده اند که عناصر سنگین از قبیل کربن وهیدروژن در خود دارند وماحصل تولد ستارگان پیشین بوده اند.

برآورد می شود در کهکشان راه شیری در حدود ۲۰۰۰ خوشه باز وجود داشته باشد.

فایل‌های پیوست

تصاویر بندانگشتی