فضاپیمای ویجر 2

نام فضاپیمایی که در سال ۱۹۷۷ باهدف مطالعه و بررسی سیارات منظومه شمسی به فضا پرتاب شد.علاوه بر سیارات مشتری و زحل توانست از کنار سیارات اورانوس ونپتون نیز عبور کند وبه ارسال تصاویر بپردازد.

فضاپیمای هینود

فضاپیمای «هینود» در شهریور 1385 (سپتامبر 2006 میلادی) به فضا پرتاب شده وبه گونه ای در یک مسیر به دور زمین می‌چرخد که همواره خورشید را می‌بیند. این مأموریت توسط «آژانس اکتشاف فضایی ژاپن» JAXA و با همکاری چند آژانس فضایی دیگربویژه ناسا هدایت می‌شود.

هدف این فضاپیما عکسبرداری با دقت زیاد از خورشید وبررسی پدیده های خورشیدی مانند تاج ٬ انفجارها و بادهای خورشیدی بویژه درک منبع انرژی آنها می باشد. تلسکوپ اشعه ایکس ( با نام XRT ) نصب شده در این فضاپیما توانسته اطلاعات جدیدی درباره جتهای اشعه ایکس که در واقع شراره های کوچکی هستند در اختیار دانشمندان قرار بدهد.این جتها نسبت به شراره ها دارای انرژی کمتر هستند ولی در عوض فراوانی آنها بیشتر است.

جتهای اشعه ایکس وشراره های خورشیدی هر دو ناشی از ترکیب مجدد مغناطیسی هستند٬ پدیده ای که در آن خطوط مغناطیسی مخالف یعنی مثبت ومنفی(مانند قطبهای مثبت ومنفی آهنربا)با هم در می آمیزند ونتیجه آن تولید انرژی می باشد.این انرژی موجب حرکت وفرار گازهای بار دار الکتریکی (پلاسما) به مناطق بیرونی منظومه شمسی می شود.دانشمندان با مطالعه جتهای اشعه ایکس که دارای ویژگیهای ساختمانی ساده تری هستند خود را برای درک بیشتر شراره ها و فوراهای تاج خورشیدی(CME ) آماده کنند.
مشاهدات فضاپیمای هینود نشان داده که جتهای اشعه ایکس سهم بزرگی در بادهای خورشیدی (جریانی از پلاسما که بطور پیوسته از خورشید جدا می شود و به سمت مناطق بیرونی منظومه شمسی در همه جهات حرکت می کند) با سرعت زیاد دارند٬ علاوه بر این ٬ اولین نشانه های مستقیم ازتاثیر امواج مغناطیسی با نام امواج آلف ون (Alfven ) در حرکت بادهای خورشیدی در اختیار دانشمندان قرار گرفته است.

در اتمسفر خورشید امواج آلف ون زمانی تولید می شوند که حرکات همرفتی وامواج صوتی٬ میدانهای مغناطیسی را با فشار به سمت بیرون تغییر شکل می دهند و یا زمانی که فرآیندهای دینامیکی جریانهای تولید می کنند که موجب تغییر شکل میدانهای مغناطیسی می شوند.

این فضاپیما توانسته نشانه های مستقیمی از امواج آلف ون را در اختیار دانشمندان قرار بدهد تا قبل از این ستاره شناسان می توانستند شاهد تعداد اندکی جت اشعه ایکس در روز باشند در حالیکه بکمک حساسیت بالای این فضاپیما روزانه بطور متوسط تا 240 عدد از آنها قابل مشاهده است.

ظاهرا" ترکیب مجدد خطوط مغناطیسی مخالف ٬پدیده ای کاملا" رایج در خورشید بوده واین ترکیب٬ موجب تولید امواج آلف ون وپلاسمای پرانرژی به شکل جتهای اشعه ایکس می شود.بنابراین رابطه مستقیمی بین ترکیب مجدد خطوط مغناطیسی وشکل گیری امواج آلف ون در جتهای اشعه ایکس وجود دارد.

تعداد زیاد جتها بهمراه سرعت زیاد پلاسمایی که به سمت بیرون پرتاب می شود موجب تقویت این نظریه شده که جتهای اشعه ایکس عامل اصلی در شکل گیری بادهای خورشیدی می باشند.هینود در زبان ژاپنی به معنای «طلوع خورشید» است.

فایل‌های پیوست

تصاویر بندانگشتی
   

فضاپیمای هایابوسا

نام یک فضاپیمای ژاپنی با هدف بررسی یک خرده سیارک از نزدیک .لزوم رسيدن به خرده سيارك ايتوكاوا (قطر آن ۶۰۰ متر است.)با سرعتي معقول، قرارگيري در مدار مشابه هدف، تعقيب ايتوكاوا با سرعتي برابر سرعت مداري آن و دور و نزديك شدن به سيارك با سرعتي بسيار آرام موجب استفاده از موتور قابل كنترل با پیشران یونی شد. هايابوسا براي طي بيش از دو میلیارد كيلومتر راه تا رسيدن به ايتوكاوا در مدت 25800 ساعت كار مداوم موتورهاي يوني خود فقط 29 كيلوگرم زنون مصرف كرد و به‌ازاي آن به اختلاف سرعتي معادل 1400 متر بر ثانيه دست‌ يافت. نزديك شدن به ايتوكاوا در مراحل نمونه‌برداري با سرعت اندك 5 سانتي‌متر بر ثانيه كه به سيستم كنترل فرصت لازم براي تصحيحات ضروري را مي‌داد از ديگر كاربريهاي اين موتورهاي كم‌ مصرف یونی بود.گفتنی است این فضاپیما مجهز به ۴ عدد موتور یونی می باشد.

طیق برنامه هایابوسا می بایست در پاییز سال 1384بر سطح سیارک ایتوکاوا فرود آید، ساچمه‌هایی را به سطح این سیارک 535 متری شلیک و مواد آزادشده را جمع‌آوری کند. اما دو بار تلاش فضاپیما برای فرود بر سطح سیاره ناموفق ماند. اطلاعات ارسالی نشان می‌داد که به‌دلیل وجود اختلال در فرمان‌های ارسالی رایانه مرکزی فضاپیما به ابزارهای جمع‌آوری غبار سیارک، ساچمه‌ها هیچ‌گاه شلیک نشده‌اند. با این‌حال، مدیران این برنامه امیدوارند که برخی ذرات غبار سیارک تصادفا راه خود را به داخل مخزن نگهداری مواد باز کرده باشند، ازاین‌رو تصمیم گرفته‌اند هایابوسا را طبق برنامه به زمین بازگردانند.این فضاپیما در سال 2010 به زمین باز خواهد گشت.

فایل‌های پیوست

تصاویر بندانگشتی
   

فضاپیمای مسنجر

نام یک فضاپیمای ۴۸۵ کیلوگرمی که با هدف مطالعه سیاره تیر در اوت 2004 بکمک موشک دلتا۲ از پایگاه کیپ کاناورال به سمت آن روانه شده است.این فضاپیما مجهز به دو دوربین WACو NAC می باشد. این دو دوربین به ترتیب تصاویر با میدان دید ۱۰.۵ و ۱.۵ درجه ثبت خواهند کرد. دوربین واید این فضاپیما، قابلیت نوردهی زیاد برای ثبت ستاره های درخشان آسمان را نیز دارا است که به منظور تصحیح مداری فضاپیما به کار می‌رود و دوربین با میدان دید کم عوارض سطحی عطارد را آشکار خواهد ساخت. این فضاپیما همچنین با استفاده از دوربین‌های فرابنفش ، فروسرخ و اشعه ایکس خود به بررسی این سیاره خواهد پرداخت.وسایلی که در فضاپیما قرار دارند:

سیستم تصویربرداری دوگانه تیر شامل دو دوربینی که در بالا به آن اشاره شده با نام (MDIS) طیف سنج اشعه گاما ونوترون(GRNS) طیف سنج اشعه ایکس(XRS) ارتفاع سنج لیزری (MLA) طیف سنج ترکیب سطحی وجوی(MASCS) طیف سنج ذرات پرانرژی وپلاسما(EPPS) مغناطیس سنج (MAG)

این فضاپيما در ژانویه 2008 به ارسال اولین تصاویر گرفته شده به زمین پرداخت.

اهداف اصلی ماموریت:
تهیه اطلاعات کامل از عناصر معدنی سیاره و نقشه برداری زمین شناسی.
عکسبرداری سراسری از سطح سیاره.
بررسی میدان مغناطیسی سیاره.
بررسی گرانش سیاره.
و...

این فضاپیمای۴۳۰ میلیون دلاری متعلق به ناسا بعد از فضاپیمای مارینر 10(که در سال 1975 با نقشه برداری از تنها ۴۵ درصد سطح سیاره ماموریت خود را تکمیل کرد) اولین فضاپیمایی به حساب می آید که در مداری حول سیاره تیر قرار گرفته است.در مسیر خود به سمت هدف برای استفاه از گرانش سیارات یک سال بعد از پرتاب از فاصله ۲۳۴۷ کیلومتری زمین :دو بار از کنار سیاره زهره(در تاریخهای:اکتبر 2006از فاصله ۲۹۹۰کیلومتری وژوئن 2007از فاصله ۳۳۷ کیلومتری سطح سیاره) و3 بار در سال 2008 با فاصله زمانی دو ماهه از کنار خود سیاره گذشته (در اولین عبور از نزدیکی سیاره از فاصله ۲۰۰ کیلومتری )تااینکه در سال 2011 در مداری حول سیاره قرار بگیرد ..در این مدار حداقل فاصله 200 کیلومتر وحداکثر فاصله نیز 15193 کیلومتر خواهد بود.این فضاپیما به مدت یک سال در همین وضعیت به عملیات خواهد پرداخت.

مسنجر مخفف کلمات زیر است: MErcury Surface, Space ENvironment, GEochemistry & Ranging

فایل‌های پیوست

تصاویر بندانگشتی
   

فضاپیمای ماژلان

نام فضاپیمایی که از طرف ناسا برای مطالعه سیاره ناهید در چهارم می 1989 میلادی به فضاپرتاب شد.این فضاپیما با وزن 3550 کیلوگرم توسط شاتل آتلانتیس با پرواز شماره sts 30 به مدار زمین پرتاب شد وسپس در مسیر اصلی خود قرار گرفت.ماژلان اولین فضاپبمای میان سیاره ای بود که توسط شاتل فضایی ماموریت خود را شروع کرد.

این فضاپیما در اوت سال 1990 به زهره رسید وعملیات نقشه برداری از سطح آنرا در مداری در ارتفاع 294 کیلومتر بکمک رادارش(با کمک روش تحلیل دهانه) شروع کرد وطی چهار سال به تهیه نقشه ای دقیق از سیاره پرداخت این فضاپیما عکس های خود را به صورت نوارهایی باریک به زمین ارسال می کرد وسپس این نوارها به صورت عکسهای موزاییکی در کنار هم قرار می گرفتند.

این فضاپیما بعد از اتمام نقشه برداری از سیاره با ارسال سیگنالهایی بصورت ثابت به زمین توانست نقشه ای دقیق از میدان گرانشی آنرا در اختیار دانشمندان قرار دهد.روش کار بدین شکل بود که زمانیکه فضاپیما از منطقه ای با گرانش بیشتر از مقدار معمول می گذشت بطور ملایم در مدارش شتاب می گرفت.این حرکت براثر پدیده دوپلر موجب تغییر ناچیزی در بسامد امواج ارسالی می شد.سپس دانشمندان بکمک همین تغییرات در امواج دریافتی توانستند نقشه ای از میدان گرانشی سیاره تهیه کنند.فضاپیما توانست بکمک این روش تا 98 درصد میدان گرانشی سیاره را با دقت 120 تا300 متر نقشه برداری کند.در نقشه ها 1000 دهانه برخوردی و1200 عارضه آتشفشانی قابل تشخیص بود.

حس گرهای پرواز این فضاپیما همچنین به آزمایش روش جدید ترمز هوایی که در آن برای کم شدن سرعت فضاپیما از اثرات جوی سیاره استفاده می شد پرداختند.

دهانه های آتشفشانی آشکارشده در سطح سیاره در جزییات بدست آمده از آن نشان میداد که مواد سطح سیاره بسیار جوان است وشاید طی 500 میلیون سال اخیر شکل گرفته باشد.هیچ نشانه ای از وجود اقیانوس در حال وگذشته سیاره همین طور هیچ نشانه ای ازفعالیت های زمین ساخت صفحه ای مانند زمین بدست نیامد.

ماموریت ماژلان با برخوردی با لایه های غلیظ سیاره ونهایتا" سطح سیاره از بین رفت.هدف از این راه نابودی نیز کسب اطلاعاتی از جو سیاره بود.ممکن است هنوز تکه هایی از این فضاپیما در سطح سیاره وجود داشته باشد.ارتباط در 12 اکتبر سال 1994 با فضاپیما قطع شد.

عکس از سایت :

www.jpl.nasa.com

سایت رسمی این فضاپیما:

http://www2.jpl.nasa.gov/magellan/

فایل‌های پیوست

تصاویر بندانگشتی
   

فضاپیمای گیوتو

فضاپیمای «گيوتو» متعلق به سازمان فضايي اروپا نخستين سفينه اي است كه موفق به گرفتن عكس از هسته يك ستاره دنباله دار شده است. «گيوتو» در سال ۱۹۸۶ از كنار «هالي» گذشت. در آن تصاوير ديده مي شد كه با گرم شدن سطح «هالي» توسط اشعه خورشيد، چشمه هاي يخ و غبار از اين ستاره دنباله دار فوران مي كند. قرار است طي يك دهه آينده ۴ سفينه امريكايي و اروپايي از ستاره هاي دنباله دار عكسبرداري كنند.

فضاپیمای سایوز

(به روسی: Союз) پرکارترین، پراستفاده‌ترین و پرعمرترین فضاپیمای سرنشین‌دار جهان است. این فضاپیما در اوایل دهه شصت میلادی زیر نظر سرگئی کارالیوف ابتدا به منظور سفر انسان به ماه طراحی شد. پس از پایان مسابقه فضایی برای رسیدن به ماه، سایوز برای حمل فضانوردان شوروی سابق و سایر کشورها به ایستگاه‌های فضایی سالیوت و آلماز بکار رفت. در سال ۱۹۷۵ میلادی در طی پروژه آزمایشی آپولو-سایوز نقش مهمی بازی کرد، و پس از آن وسیله اصلی برای رفت و آمد به ایستگاه فضایی میر بود. امروزه، گونه‌های جدید فضاپیمای سایوز برای فرستادن فضانوردان به مدار زمین و ایستگاه فضایی بین‌المللی بکار می‌روند. در آینده از سایوز برای سفر به ماه استفاده خواهد شد.

نخستین پرواز آزمایشی و بدون سرنشین سایوز در تاریخ ۷ آذر ۱۳۴۵ (۲۸ نوامبر ۱۹۶۶) و نخستین پرواز سرنشین‌دار آن در تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۳۴۶ (۲۳ آوریل ۱۹۶۷) انجام شد. انوشه انصاری در تاریخ ۲۷ شهریور ۱۳۸۵ (۱۸ سپتامبر ۲۰۰۶) توسط فضاپیمای سایوز تی‌ام‌ای-۹ به ایستگاه فضایی بین‌المللی پرواز کرد.برای پرتاب سایوز به مدار زمین، از پرتابه‌ای (موشکی) به همین نام یعنی پرتابه سایوز استفاده می‌شود.

در هنگام پرتاب، فضاپیمای سایوز در بالاترین قسمت پرتابه سایوز زیر یک پوشش محافظتی قرار می‌گیرد. این پوشش پس از گذشتن از اتمسفر و رسیدن به مدار زمین دور انداخته می‌شود.سایوز به گونه‌ای طراحی شده که هم می‌تواند پروازی کاملا" خودکار داشته باشد، هم کاملا توسط فضانوردان و بدون نیاز به مرکز کنترل زمینی هدایت شود.

این فضاپیما ظرفیت حمل سه فضانورد را دارا است. در مرحله پرتاب به فضا و بازگشت به زمین، فضانوردان لباس فضایی می‌پوشند تا حوادث احتمالی مانند افت فشار کابین خطری متوجه آنان نکند.واژه سایوز در زبان روسی به معنای «اتحاد» است.گفتنی است این فضاپیما تاکنون ۱۷۰۰ پرواز موفقیت آمیز داشته که با این عدد در صد پروازهای موفق آن به بیش از ۹۷ درصد می رسد.فضاپیماهای ونوس اکسپرس ومارس اکسپرس با این فضاپیما به فضاپرتاب شده اند.

فضاپیمای راهیاب مریخ

ناسا بعد از ماموریت نقشه بردار مریخ(Mars Global Surveyor)در سال 1996 فضاپیمای راهیاب مریخ را به سوی آن ارسال کرد.هدف از ارسال آن آزمایش روبات های مجهز مریخ نورد ارزان قیمت با فناوری بالا بود.راهیاب مریخ طی یک فرود غلطشی وبا استفاده از کیسه های هوایی جهت فرود بر سطح سیاره نشست حدود 4 ماه به فعاليت پرداخت .این فضاپيما از دوقسمت تشکیل شده بود :یک سطح نشین ثابت بانام pathfinder lander و یک سطح نورد با نام Sojouner Rover(كه از زمين كنترل مي شدو عليرغم پيش بيني فعاليت يك هفته اي توانست 3 ماه به فعاليت بپردازد) . تصاویری دقیق (در حدود 16000 عكس از مريخ نشين ثابت و550 عكس از مريخ نشين متحرك)از محل فرود ارسال نمود وعلاوه بر جمع آوري اطلاعات از جريانات باد وديگر پديده هاي هواشناسي توانست 15 آزمايش و تحلیل شیمیایی مفید را از نزدیکترین سنگها ولایه های محل فرود انجام دهد.نتایج این پروژه نشان میدادند که مریخ زمانی گرم ومرطوب بوده است. در اين پروژه حدود دو ونيم ميليارد بيت اطلاعات جمع آوري وارسال شد.

اين مريخ نشين درحاليكه بكمك چتر موشكهاي فرود وكيسه هاي هوايي در حال فرود بود به گردآوري اطلاعات از جو سياره پرداخت.

با سرعت 18 متر درثانيه با سطح برخورد نمود تاارتفاع 15 متري بالا رفت ودوباره پايين آمد.اين بالا وپايين رفتن 15 بار ديگر هم رخ داد تااينكه بعد از يك كيلومتر حركت بر سطح مريخ آرام گرفت.ناحيه فرود در منطقه Ares Vallis region بود واكنون بعنوان ايستگاه يادبود ساگان شناخته مي شود.

فضاپیمای ديپ اسپيس1


این فضاپیمای ۳۷۳ کیلوگرمی با هدف آزمایش کردن چند تکنولوژی جدید مانند موتور پیشران یونی وعبور از کنار سیارک بریل (Braille)و دنباله دار بورلی در 24 اكتبر 1998 توسط ناسا پرتاب شد.

سرعت سفينه ديپ اسپيس 1 (Deep Space 1) با موتور یونی به حدي است که چهار روز پس از پرتاب، فقط مي‌تواند حدود 1،000،000 کيلومتر از زمين فاصله بگيرد(در صورتی که از لحظه اول با موتور یونی حرکت خود را آغاز کند)

در اين ماموريت 12 نوع فن آوري پيشرفته جديد دیگر مانند فلش هاي خورشيدي ( Solar Array ) , ضربه زن فضايي ( Space Transponder ) سيستمهاي جهت يابي مستقل( ( Miniature in tegrated camer Spectromterو غيره , آزمايش شدند.این فضاپیما در سال ۲۰۰۱ از حالت عملیاتی خارج شد.

در سال ۱۹۹۹ فضاپیمای دیپ اسپیس ۲ نیز با هدف نفوذ به عمق سیاره مریخ وانجام چند آزمایش به سوی آن روانه گردید که البته بنا به دلایل نامعلومی ارتباط با آن در زمان رسیدن به سطح سیاره قطع شد وعملیات ناموفق ماند.

فایل‌های پیوست

تصاویر بندانگشتی
   

فضاپیمای چاندرایان 1

یک فضاپیمای هندی که توسط آژانس فضایی ملی هند در تاریخ 22 اکتبر سال 2008 از ایستگاه فضایی هند واقع در ایالت آندرا پرادش به فضاپرتاب شد ودر تاریخ 8 نوامبر همان سال در مداری حول ماه قرار گرفت .بااین پرتاب هند در کنار دو کشور آسیایی دیگر یعنی چین و ژاپن در مکان سوم مطالعه ماه جای گرفت.این فضاپیمای 80 میلیون دلاری برای یک دوره 2 ساله طراحی شده است ودر این مدت به مطالعه ترکیب شیمیایی ماه و تهیه تصاویر سه بعدی از ماه خواهد پرداخت.ارتفاع اوج مداری آن(بیشترین فاصله با ماه) در ابتدا 7500 کیلومتر بوده که در اواخر ماموریت به 100 کیلومتر خواهد رسید.نقطه حضیض مداری(کمترین فاصله با ماه) نیز در ابتدا 500 کیلومتر بوده که در اواخر ماموریت به 100 کیلومتر خواهد رسید.

یک دوربین حساس 7 کیلوگرمی با نام TMC با هدف نقشه برداری معادن موجود در ماه که در جی .پی.ال ناسا ساخته و طراحی شده از متعلقات این فضاپیما می باشد.این دوربین اولین وسیله ای است که از سطح ماه تصویربرداری 3بعدی می کند.دقت تصاویر آن 5 متر ودر هربار تصویر برداری مساحت 20 کیلومتر مربع را می پوشاند.علاوه بر این دوربین،فضاپیما حمل کننده 10 قطعه دیگر تجهیزات که توسط ناسا ،آژانس فضایی اروپا وآژانس فضایی بلغارستان ساخته شده اند می باشد.

تصویر ترکیبی که مشاهده می کنید ، داده ای از ناحیه شرقی ماه می باشد که فضاپیمای چاندرایان 1 از فاصله 100 کیلومتری کره ماه گرفته است.تصویر رنگی سمت چپ ، ترکیبی از 28 طول موج جداگانه نور بوده که از سطح ماه منعکس شده است.رنگهای قرمز و آبی بیانگر تغییرات در ترکیبات سنگی و معدنی ماه و رنگ سبز نشان دهنده فراوانی معادن آهن مانند پروکسین(ماده معدنی بلوری و سفید)است.

تصویر سمت راست ، تنها با یک طول موج نور گرفته شده و انتشارات حرارتی را نشان می دهد و جزئیات تازه ای در خصوص ساختار سطحی این ناحیه ، ارائه می کند.نقشه بردار معادن ماه با ارائه اطلاعات ترکیبی به دانشمندان و ایجاد توانایی شناخت و نقشه برداری از ترکیبات سطح ماه ، این امکان را به وجود آورده تا با جزئیات بیشتری نزدیکترین همسایه زمین را بکاویم.